Kao i u prethodnom, i u ovom broju je većina tekstova u rubrici „Ženska književnost i kultura” nastala na osnovu izlaganja na konferenciji Šta je Knjiženstvo?, održanoj sredinom oktobra 2015. na Filološkom fakultetu. U ovom broju središnja rubrika našeg časopisa počinje radovima o poeziji – od kretanja u srpskoj ženskoj poeziji posle 1970. godine, preko razmatranja zbirke Tražim pomilovanje Desanke Maksimović, do novog čitanja narodne lirske, to jest, ženske, poezije u potrazi za modelima muško-ženskih interakcija. Drama je tema naredna dva rada – u jednom je reč o hrvatskim dramskim spisateljicama i njihovom odnosu prema telesnosti, dok je drugi posvećen tekstovima Milene Marković kao primerima „iščašenog” žanra. Dramski segment zaključen je tekstom o ženskim identitetima u filmovima Jasmile Žbanić i Aide Begić. Sledi svojevrsni istorijski deo koji se bavi najpre ženama u službi nacije i vojske u periodu od 1875. do 1918. godine, potom uticajem Britanki i njihovih društvenih krugova na Dositeja i prosvetiteljstvo u Srbiji. Tekst o Dori Marsden i njenoj uređivačkoj politici povezuje istorijska istraživanja sa književnim, upravo kao i rad u kome se razmatraju veze Zofke Kveder i Julke Hlapec Đorđević. Sledi tekst o Milici Janković i autobiografskim aspektima njene proze a potom i tekst o prozi Bobe Blagojević i motivu preobražaja. Zaključni rad u ovoj rubrici vraća nas u sadašnji trenutak jer govori o aktuelnom i veoma priznatom romanu Jasminke Petrović o odrastanju jedne devojčice.
U ovom broju razgovaramo sa Slobodankom Peković, naučnom savetnicom u penziji Instituta za književnost i umetnost u Beogradu, autorkom i urednicom brojnih izdanja o ženskoj književnosti i periodici. Fragment predloga o projektu istraživanja ženskog doprinosa srpskoj književnosti, koji je tokom sedamdesetih godina podnela Veću Instituta, osnova je naslovne stranice ovog broja. U kojoj meri ovaj predlog odgovara sadržinskom aspektu projekta Knjiženstvo procenite sami – tekst u celini možete pročitati kao ilustraciju uz intervju.
Rubrika „Prikazi” predstavlja osam knjiga, od kojih su sedam nova izdanja, ali je jedna od tih knjiga zapravo reinterpretacija ranijeg istraživanja. Prvi prikaz posvećen je zborniku o narodnim pesmama slepih pevačica a drugi pojavi pokreta za emancipaciju žena i feminizma u Kraljevini Srbiji. Predstavljanje uspomena Delfe Ivanić, osnivačice Kola srpskih sestara, i memoara Jelene Skerlić Ćorović, pokazuje da su ženski glasovi iz naše neposredne istorije i te kako samosvojni i značajni. Prikaz najnovije knjige Slobodanke Peković, o istraživanjima ženske periodike u Srbiji, povezuje sve rubrike ovog broja. Iza njega sledi tekst o knjizi Stanislave Barać o žanru ženskog portreta u srpskoj periodici. Zaključna dva teksta u ovoj rubrici obraćaju se, svaki na svoj način, prošlosti koja je i dalje delatna. Naime, knjiga Marine Blagojević jeste reaktualizacija autorkinog istraživanja iz osamdesetih godina o društvenom položaju profesionalno uspešnih žena u Jugoslaviji, dok zaključni tekst u ovoj rubrici govori o knjizi Zorice Jevremović Munitić iz 2006. godine. To je prvi u, nadamo se, budućem nizu prikaza knjiga koje nisu imale zasluženu recepciju u trenutku kada su se pojavile. Pisati o njima upravo u ovoj rubrici koja podrazumeva analitičnost jednako kao i sažetost nije ni simboličan niti nostalgičan gest, već je to aktivistički i teorijski neophodan čin.
Rubrika „Događaji” predstavlja, pored diskusije u vezi sa pomenutom knjigom M. Blagojević, i dva okrugla stola održana 2016. godine u organizaciji projekta Knjiženstvo i Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu – aprilski, o Jeleni Dimitrijević, i novembarski, o Jelici Belović Bernadžikovskoj.
U nadi da je ovogodišnji broj dovoljno opsežan i dinamičan da bude uz vas svih 12 narednih meseci, srdačno vas pozdravljamo.
Uredništvo časopisa Knjiženstvo
Preuzmite ceo broj.