Budući da je pojam ženske književnosti predmet brojnih rasprava koje traju još od polovine 20. veka i da je gotovo nemoguće postaviti jednu takvu odrednicu bez uključivanja u diskusiju o tome šta je to zapravo ženska književnost, da li žene pisci uopšte stvaraju jednu posebnu i isključivo „žensku“ književnost, te da li se može govoriti o ženskoj tradiciji i ženskom senzibilitetu i da li je uopšte moguće govoriti o posebnosti ženskog pisanja, mi smo se odlučili da stvaralaštvo žena pisaca u Turskoj predstavimo kao pregled nekih od najznačajnijih žena pisaca počev od 15. veka pa do današnjih dana ukazujući i na specifičnost razvoja turske književnosti uslovljenog značajnim društvenim promenama i previranjima.

Društvo, zatvoreno kao što je u prošlosti bilo tursko, nije ostavljalo previše prostora za prihvatanje bilo kakvih novina bez reakcija, često vrlo burnih. Takođe, društvo koje je tako čvrsto zasnovano na patrijarhalnim vrednostima, a osim toga i s duboko usađenom islamskom tradicijom i kulturom, nije oduvek bilo puno razumevanja za slobodoumno iskazivanje ličnih stavova koji su suviše moderni i radikalni, naročito ukoliko dolaze od strane žene. Strah, kao takav, veoma je snažan impuls, te je i na kolektivnoj ravni strah od novog teško prevazići. Žene u Turskoj oduvek su bile najpre kćeri, sestre, supruge i majke, te je zadate prioritete bilo teško zameniti drugim vrednostima, posebno ako nije postojalo spoljnih uticaja na njihove živote koji bi mogli da im promene svest. Takođe, i društvo koje je iznedrilo takve žene nerado bi prihvatilo da se neka od pripadnica „slabijeg“ pola odmetne od ustaljenih normi i pokuša da uvede promene. Naravno, što je ekonomska zavisnost veća ili što je obrazovanje nepristupačnije jednoj ženi, to je i svest o nečem većem od sveta u kome živi sve nedostižnija. Zbog toga, ne čudi što su upravo kćeri učenih i „osvešćenih“ ljudi bile i pioniri koji su se latili pera. Ipak, dela prvih spisateljica u Turskoj, a slično je stanje još i danas, nisu nailazila na nerazumevanje okoline jer su se bavila opštim temama kao što je ljubav, porodica ili ljubav prema Bogu. Slično se postupalo i kasnije, kroz istoriju, te samo dela koja su se osvrtala na opšta mesta i koja nisu preglasno izražavala lična mišljenja ili se doticala onoga što je bilo „tabu“ u Turskoj nisu nailazila na osudu onih koji su se svim silama borili da očuvaju takav poredak.

Krajem 15. veka započinje klasična epoha divanske književnosti u Turskoj. Činjenica da se čitava jedna dugotrajna faza razvoja turske književnosti potiče od naziva pesničke zbirke (divana) potvrđuje da je u toj fazi pretežno bila negovana poezija kao dominantni književni žanr.1 To je bila poezija posebnih odlika, često nerazumljiva i nedostupna običnim ljudima, pisana od strane učenih i dvoru bliskih pojedinaca koji su stvarali na narodu nerazumljivim jezicima – osmanskom, persijskom i arapskom. Forme koje su bile zastupljene, kao što su gazeli, rubaije i kaside, takođe su preuzete iz persijske poezije. To je bio period kada se javljaju i prve poznate pesnikinje u turskoj istoriji književnosti. Zejnep Hatuna (Zeynep Hatun), koja je živela u 15. veku, svakako je prva poznata pesnikinja. Kao kadijina kći bila je vrlo učena za svoje doba, te je u svom divanu spevala stihove kojima je želela da ukaže na uzvišenost i važnost sticanja znanja, žensku prirodu i položaj žena u to doba.

Savremenica Zejnep Hatune bila je Mihri Hatun (Mihri Hatun) (?-1506) iz Amasje, čiji je divan šezdesetih godina prošlog veka objavljen u Moskvi. Bila je kći kadije koji je i sam pisao pesme. Po tome što se nikada nije udavala, kao i po tome što je pripadala dvorskim poetskim krugovima za vreme sultana Bajazita II i njegovog sina princa Ahmeda, jasno je da je bila vrlo neobična za svoje vreme. Koliko je žena stvaralo u osmanskom periodu jasno ilustruje i činjenica da se jednom u stogodišnjem periodu javljalo jedno značajno ime među pesnikinjama, makar među onima koje istorija pamti. Pored Hubi Hatun (Hubbi Hatun) (?-1589/90) i Sitki Hatun (Sıtki Hatun) (?-1703) koje su stvarale u 16., odnosno 17. veku, treba skrenuti pažnju i na Ani Hatun (Ani Hatun) (?-1710), pesnikinju koja je živela u drugoj polovini 17. veka. Bila je, svakako, učena i nosila je nadimak Hace-i Zenan (učitelj žena). Učila je arapski i interesovala se za književnosti Istoka i Zapada, a bila je i veoma poznati kaligraf. Premda njen divan nije pronađen u celosti, ostao je očuvan izvestan broj njenih pesama koje su govorile o ljubavi, ovozemaljskoj i mističnoj.

Do 19. veka bilo je nekoliko manje ili više značajnih pesnikinja čije su pesme izražavale ljubav prema Bogu ili dragom, tugu i razočaranja zbog nesrećnih brakova. Najveći broj među njima bile su pripadnice plemićkih porodica bliskim dvoru, te su za ono doba dobijale najbolje obrazovanje, što je dovelo do toga da se emancipuju više u odnosu na pripadnice nižeg staleža koje su, time što su ostajale uskraćene za blagodeti obrazovanja, ostajale uskraćene i za mogućnost da svoja osećanja zabeleže. U 19. veku jedno od značajnijih imena jeste Adile Sultan (Adile Sultan) (1826-1899), prva pripadnica osmanske dinastije koja je sastavila divan. Njene pesme su veoma značajne jer daju uvid u sliku života na dvoru. Osim poezije pisala je i istorijske zapise o upravljanju Palatom, svom ocu sultanu Mahmudu II (vladao 1808-1839) i bratu, sultanu Abdulmedžidu (vladao 1839-1861), te je njeno stvaralaštvo veoma značajan izvor istorijskih saznanja o onovremenoj administraciji.

Ono što 19. vek čini izuzetno važnim u turskom društvu, a time i književnosti, jeste otvaranje i okretanje ka Zapadu, kao i, najpre stidljivo, uvođenje reformi u svim segmentima društva. Tursko društvo polako okreće leđa uzorima sa Istoka i prihvata zapadnjačke ideje i, za tursko društvo, inovacije. Intelektualna elita ne krije svoje oduševljenje evropskim idejama i dostignućima koja pokušava da oponaša. Po prvi put u istoriji turske književnosti javljaju se prozne forme, koja je na Zapadu već dosegla svoju zrelost. Proza se javlja najpre u vidu pionirskih prevoda uglavnom francuske književnosti, ali se tim radovima ne može umanjiti značaj imajući u vidu da su bili od presudnog značaja za odbacivanje okova persijske i arapske poezije, kao i to što će u narednim decenijama proza biti prepoznata kao sredstvo za svojevrsni društveni i politički angažman.

U ovom periodu reorganizacije, što reč Tanzimat i označava, došlo je i do pojave većeg broja žena pisaca. Žene nisu više pisale samo lirsku poeziju, već su se oprobavale i u drugim formama, kao što su romani, drame i memoari. Šair2 Nigar (Şair Nigar) (1856-1918) bila je prva žena dramski pisac u Osmanskom carstvu, a svojim memoarima dala je uvid u unutrašnji život jedne vrlo obrazovane i za svoje vreme, moderne žene na početku 20. veka u Turskoj, premda su po njenoj želji objavljeni nekoliko decenija nakon njene smrti. Njene su pesme bile veoma popularne zahvaljujući časopisu Hanımlara Mahsus Gazete (List za gospođe), koji je izlazio od 1895. do 1908. godine i bio veoma značajan za promociju stvaralaštva žena. Saloni njene kuće bili su mesto okupljanja kulturne elite kada je organizovala literarne večeri, te su osim velikih turskih imena tamo gostovali i svetski poznati pisci, kao što je Pjer Loti (Pierre Loti). Prve pesme koje je pisala bile su napisane u tradicionalnom stilu, ali je kasnije počela da piše poeziju po ugledu na zapadnjačku, te je njena zbirka Efsus (Avaj!) bila prva knjiga poezije napisana u tom stilu od strane jedne pesnikinje u Turskoj. Jedna od gošći literarnih večeri u tom domu bila je i Fatma Alije (Fatma Aliye) (1862-1936), prva prava romansijerka u Turskoj. Ona je, takođe, bila obrazovana pripadnica plemićke porodice, kći čuvenog Ahmeda Dževdet-paše.3 Premda je učestvovala u pisanju romana Ahmeta Mithata, već tada velikog pisca, njen prvi roman je Muhadarat (Korisne priče) iz 1892. godine u kome se kritički bavi muško-ženskim odnosima i povrgava do tada uvreženo mišljenje da žena ne može da zaboravi svoju prvu ljubav. Roman je veoma značajan kao prvi roman u Osmanskom carstvu iz pera jedne žene. Usledilo je još nekoliko romana u kojima je zauzimala stav protiv ugovorenih brakova i proklamovala ekonomsku nezavisnost žena koje same kroje svoju sudbinu, kao što su romani Udi (Svirač laute) i Levaih-i Hayat (Opservacije iz života). Još jedna spisateljica zavidnog obrazovanja organizovala je u svom salonu kulturne događaje na kojima je promovisana umetnost i na kojima je elita mogla da prati i raspravlja o trendovima na Zapadu. Bila je to Lejla Saz (Leyla Saz) (1850-1936), prva žena u Osmanskom carstvu koja je objavila svoje memoare. Ova njena knjiga, pod naslovom Harem iznutra (Haremin İç Yüzü), prevedena je na nekoliko jezika i pružila je brojne detalje o životu na osmanskom dvoru, te je demistifikovala ovu vekovima zatvorenu instituciju.

Otvaranje Osmanskog carstva prema Zapadu zaista je donelo kulturni procvat. Premda još uvek nije došlo vreme nastanka velikih originalnih dela, umetnost u Turskoj je cvetala u svim sferama, a žene su po prvi put pokazivale svoja umeća javno u svim granama – filmu, pozorištu, muzici, slikarstvu. Pripadnice višeg staleža su, po uzoru na evropske dame, otvarale vrata svojih kuća i redovno organizovale okupljanja kulturne i intelektualne elite. Polako, najpre iz senke, pojavljuju se i prve aktivistkinje i feministkinje, premda iz redova onih žena koje su najviše prava i uživale. Jedna od boraca za prava žena bila je Selma Riza Feradželi (Selma Rıza Feraceli) (1872-1931), koja je 1898. godine, sa 26 godina, otišla da živi u Parizu sa svojim bratom Ahmetom Rizom, vođom Mladoturaka.4 Selma Riza je bila prva novinarka Osmanskog carstva koja je pisala i objavljivala članke o učešću žena u kulturi i društvu. Sa 20 godina napisala je svoj jedini roman Uhuvvet (Bratstvo) koji nije objavljen sve do 1999. godine i u kome ističe potrebu za obrazovanjem žena.

Kada je 29. oktobra 1923. godine proglašena Republika Turska, njen predsednik Mustafa Kemal Ataturk (1881-1938) pokrenuo je radikalni reformistički program („Šest strela“) kako bi pokazao da je nova Republika u potpunoj suprotnosti sa starim Osmanskim carstvom: moderna, civilizovana i sekularna nacija koja pripada Zapadnom svetu. Deo programa se odnosio na ženska prava, te su ženama u skladu sa Ustavom Republike garantovana jednaka prava. Ataturkove reforme su narušile tradicionalnu ulogu koju su žene imale u društvu, te je postepeno rastao broj žena koje su sticale obrazovanje na visokoškolskim ustanovama, kao i onih koje su počele da ostvaruju svoje karijere i dobijaju javne funkcije. Ipak, zbog ukorenjenosti tradicionalnih islamskih vrednosti, sve do osamdesetih godina prošlog veka žene nisu u potpunosti mogle i da uživaju ta prava, uprkos sve aktivnijim ulogama u svim sferama društva. Takođe, treba imati na umu da je samo veoma mala, privilegovana grupa žena iz elitne gradske više klase mogla da u potpunosti iskoristi svoja nova prava. I tada, kao i u novije vreme, žene iz siromašnih porodica u unutrašnjosti zemlje živele su po islamskoj tradiciji imajući strogo određeno mesto u kući ili na poljima. Dakle, ovaj novi identitet obrazovane i ekonomski nezavisne žene je u suštini nosio dualizam republikansko–zapadnjačke ideologije i islamske tradicije i nazvan je 'državnim feminizmom' ili 'kemalističkim identitetom žena'. Značajno je istaći i da to što su ženama u Turskoj prava dodeljena, svakako jeste i jedan od faktora njihove odložene primene, kao i oklevanja da se u njima uživa.

Dela nastala u periodu između 1911. i 1923. godine pripadaju takozvanoj nacionalnoj književnosti u Turskoj, dok nakon proglašenja Republike 1923. godine, započinje republikanski period turske književnosti. Iako su hronološki bliske i premda su pisci nacionalne književnosti stvarali i u republikanskom periodu, postoje izvesne razlike u jeziku i tematici ova dva perioda. Važno je napomenuti i veliku promenu u turskoj književnosti koja se dogodila 1928. godine, kada je Ataturk uveo latinično pismo kako bi zamenio arapsko. Vremenom je ova promena, uz druge reforme u turskom sistemu obrazovanja, dovela do širenja pismenosti i, otuda, i do pojave većeg broja pisaca, naravno i ženskih.

Prva značajna žena pisac ranog republikanskog perioda turske književnosti bila je i veliki borac za prava žena, Halide Edip Adivar (Halide Edip Adıvar) (1884-1964). Privukla je pažnju radikalnim pristupom problemima žena i traženjem novog identiteta žena u svojim delima. Bila je i prvi turski pisac koji je napisao jedan „politički“ roman, Yeni Turan (Novi Turan), a u kome je proklamovala ideje pokreta panturkizma, odnosno turanizma.5 Takođe, bila je i prva žena koja je završila Američki koledž za devojke i napisala svoju biografiju na engleskom jeziku. Na Istanbulskom univerzitetu predavala je Zapadnu književnost, a zbog suprotstavljanja Ataturku bila je prognana, te je sve do 1939. godine živela u Francuskoj i Engleskoj. U svojim romanima je veoma uspešno oslikavala različite karaktere svojih junakinja, dok su tematski njeni romani bili dosta različiti i društveno angažovani. Roman koji je napisala 1936. godine, Sinekli Bakkal, preveden je na nekoliko jezika, te i na srpski, pod naslovom Rabija. Napisala je još nekoliko romana, među kojima su Handan, Ateşten Gömlek (Plamena košulja), Zeyno'nun Oğlu (Zejnov sin) od kojih su neki ekranizovani i prevođeni. Objavila je i nekoliko knjiga memoara, dok je njen život poslužio kao inspiracija i za knjige britanske spisateljice Franses Kazan.

Među ženama piscima republikanskog perioda koje treba pomenuti su svakako i Guzide Sabri (Güzide Sabri), Halide Nusret Zorlutuna (Halide Nusret Zorlutuna), Mukerem Kamil Su (Mükerrem Kamil Su), Šuhufe Nihal (Şühufe Nihal), Peride Dželal (Peride Celal) i Kerime Nadir Azrak (Kerime Nadir Azrak). Guzide Sabri (1886-1946) postala prva žena romanopisac koja je imala masovnu publiku, te su njeni romani doživeli nekoliko izdanja, a nekoliko ih je i ekranizovano, kao što su Yaban gülü (Divlja ruža), Ölmüş bir kadının mektupları (Pisma pokojnice) i Hicran gecesi (Noć rastanka). Halide Nusret Zorlutuna (1901-1984) bila je veoma plodan pisac. Objavila je nekoliko romana, knjiga poezije, dramskih tekstova, kao i jednu zbirku pripovedaka i autobiografiju. Poeziju i priče objavljivala je u najprestižnijim časopisima u Turskoj. Bila je angažovana u brojnim udruženjima koja su se borila za prava žena i dece, a takođe, bila je i jedna od osnivača Turskog lingvističkog društva. Halide Nusret je majka jedne od najpopularnijih turskih spisateljica Emine Išinsu i tetka jedne od poznatih turskih autorki, Pinar Kur. Mukerem Kamil Su (1906-1984) napisala je dvadesetak romana u kojima je govorila o ljubavi, strasti i avanturama. Njeni romani bili su veoma popularni i većina je najpre izlazila u nastavcima u časopisima, a zatim je objavljivana u celosti. Njen najpopularniji roman bio je Sevgi ve Istırabım (Moja ljubav i bol) koji je od 1940. do 1956. godine doživeo deset izdanja. Šuhufe Nihal (1896-1973) pisala je romane, pripovetke i poeziju. Nakon proglašenja Republike bila je aktivistkinja i jedna od osnivača Udruženja žena Turske. Peride Dželal (1916-2013) bila je romansijerka i pripovedač. Njeno stvaralaštvo može se podeliti na dve faze; u prvoj je pisala ljubavne romane, dok je u drugoj njena pažnja bila usmerena na korumpiranost turske buržoazije. Za svoj roman Üç Yirmi Dört Saat (Tri puta dvadeset i četiri sata) nagrađena je nagradom za književnost Sedat Simavi, dok je 1991. godine bila dobitnik prestižne nagrade za roman Kurtlar (Vukovi). Kerime Nadir Azrak (1917-1984) napisala je više o četrdeset romana koji su govorili o nesrećnim ljubavima. Većina njenih romana je ekranizovana, kao i prevedena na više jezika. Kao što je i napomenuto, spisateljice ovog perioda uglavnom su pisale sentimentalnu književnost i oslikavale uglavnom ženske likove. I pored velike popularnosti njihovih romana, sve do sedamdesetih godina nije došlo do pojave značajnog književnog dela napisanog od strane jedne žene, uglavnom zbog tematike romana koje su pisale, odnosno zbog njihove društvene neangažovanosti.

Sedamdesete godine dvadesetog veka u Turskoj bile su veoma burne i predstavljaju vreme raspadanja seoskih domaćinstava, velikih migracija u gradove, odnosno period intenzivnih društvenih aktivnosti. Prirodno, te aktivnosti su se ogledale u različitim aspektima društva, te tako i u kulturi i književnosti. Bio je to period sukobljavanja desnice i levičarskih struja koji se završio porazom levice 12. marta 1971. godine, kada je izveden vojni udar. Zbog pojave brojnih ženskih organizacija i partija u tom periodu koje su proklamovale jednakost polova, dolazi i do pojave većeg broja značajnijih žena pisaca. Događaji posle 12. marta 1971. postaju glavna tema svih romana i pripovedaka ovog vremena, te tako i kod ovih spisateljica. Većina ovih spisateljica poticala je iz intelektualnih porodica srednjeg ili višeg staleža. Ono što karakteriše dela žena pisaca ovog perioda jeste traganje za odgovorom na pitanje šta znači biti žena, intelektualka u modernom turskom društvu, kao i traganje za identitetom i okretanje samospoznaji. Preduzeti su prvi pravi koraci da se protestuje protiv standarda i vrednosti nepravednog društva, uključujući oštru kritiku položaja žene u turskom društvu i dvostrukih moralnih normi. Autorke ovog perioda uvele su u svojim delima još jednu novinu, a ona se ogledala u kritičkom preispitivanju društvenih institucija kao što su brak i porodica, kao i istraživanje ženske seksualnosti. To je dovelo do dvojakih posledica; naime, ili su takva dela zabranjivana zbog štetnosti po moral ili je autorka bivala optužena za nemoral, a delo proglašavano autobiografskim. Dela žena pisaca ovog perioda, u suštini, predstavljala su pobunu protiv diskursa seksualnosti koji su usvojili književni krugovi koncentrisani oko muškaraca, te su žene odbacile ulogu nemoćnih objekata muške požude i postale istraživači i kritičari te požude. Počinju da se javljaju i teme poput odnosa među polovima, majčinstvo, emocionalne veze unutar porodice, razvod i otpor. U ovom periodu stvarala je i Suat Derviš (Suat Derviş) (1901-1972), pionirka realističkog i društveno angažovanog romana u Turskoj na šta je bila podstaknuta nakon dužeg boravka u Rusiji kada su na nju tamošnje ideje izvršile veliki uticaj. Ova spisateljica, koja je napisala više od deset romana, bila je veoma aktivna u borbi za svoja uverenja, te je zbog privrženosti komunističkoj partiji bila prinuđena da deceniju svog života provede van Turske. Sve do svojih poznih godina Suat Derviš dolazila je u sukob sa vlastima u domovini, te se do samog kraja borila za svoja ubeđenja. Treba skrenuti pažnju i na Nezihe Merič (Nezihe Meriç) (1925-2009), jednu od najznačajnijih žena pripovedača u turskoj književnosti koja je za svoje pripovetke višestruko nagrađivana. U svojim delima je svakodnevnim i jednostavnim jezikom ukazivala na probleme žena tokom burnih sedamdesetih godina u Turskoj. Njen jedini roman, Korsan Çıkmazı (Gusarski ćorsokak) dobio prestižnu nagradu Turskog lingvističkog društva 1962.godine u kome je ponovo razmatrala položaj žena u Turskoj posle Ataturkove revolucije, nakon što su im data veća prava i mogućnost da se školuju, a što je u ovom periodu postala i jedna od vrlo zastupljenih tema. Ime Nezihe Merič se nalazi u mnogim antologijama priča koje su objavljene u SAD, Francuskoj, Nemačkoj i Rusiji. Nezaobilazno ime ovog perioda turske književnosti je svakako i ime Adalet Agaoglu (Adalet Ağaoğlu) (1929- ). Osim pisanjem romana, Adalet Agaoglu se bavila i pisanjem pozorišnih komada, radio-drama i pripovedaka. U svojim romanima zauzimala je kritički stav prema aktuelnim događajima u zemlji, te je zbog toga postala veoma popularna. Njena proza ukazuje na probleme usled rodnih predrasuda, ekonomske probleme u ruralnim područjima, kao i specifičnost ispreplitanosti tradicionalnog i modernog u Turskoj. Zbog svog doprinosa književnosti, Adalet Agaoglu je 1998. godine primila počasnu titulu doktora nauka od strane Državnog univerziteta u Ohaju. Ceremonija dodele krunisana je simpozijumom o njenom stvaralaštvu i aktivizmu koja je bila i medijski propraćena. Nakon 1998. bila je veoma aktivna u borbi za ljudska prava i slobodu govora, premda joj je, zajedno sa drugim intelektualcima, 2001. godine bilo zaprećeno osmogodišnjom kaznom zatvora. U ovom periodu stvarala je i Lejla Erbil (Leylâ Erbil) (1931-2013), prva žena pisac koja je spajala ideološke termine sa filozofskim i koja je prikazivala svet žena iz realističkog i psihoanalitičkog ugla, pod uticajem Marksa (Marx) i Frojda (Freud). Svoju spisateljsku karijeru započela je objavljivanjem priča u brojnim časopisima. Bila je jedna od osnivača Udruženja umetnika Turske, kao i član turske PEN organizacije. Univerzitet u Ajovi je 1979. godine Lejli Erbil dodelio počasno članstvo. Turska PEN organizacija ju je 2002. godine predložila kao kandidata za Nobelovu nagradu za književnost. Njeni najpoznatiji romani su Tuhaf Bir Kadın (Čudna žena), Cüce (Patuljak) i Üç Başlı Ejderha (Troglava aždaja).

Među onima koje su dale veliki doprinos književnosti ovog perioda su i Sevim Burak (Sevim Burak), Selčuk Baran (Selçuk Baran), Gulten Dajioglu (Gülten Dayıoğlu), Tomris Ujar (Tomris Uyar), Emine Išinsu (Emine Işınsu), Ajla Kutlu (Ayla Kutlu), Furuzan Jerdelen (Füruzan Yerdelen), Sevinč Čokum (Sevinç Çokum), Sabahat Emir (Sabahat Emir), Fejza Hepčilingirler (Feyza Hepçilingirler) i druge. Sevim Burak (1931-1983) značajna je zbog uvođenja tehnike toka svesti u svom pripovedaštvu. Njena zbirka pripovedaka iz 1983.godine, Afrika Dansı (Afrički ples), pokrenula je niz rasprava u turskoj književnoj javnosti zbog njenog eksperimentisanja sa različitim narativnim tehnikama. Kako je u ovom periodu došlo do pojave sve većeg broja žena pisaca, bilo je i više onih čija su se dela istakla svojim osobenostima. Selčuk Baran (1933-1999) bila je dobitnica prestižnih nagrada za književnost u Turskoj za svoje zbirke pripovedaka Çocuğun Biri (Jedno dete) i Anaların Hakkı (Prava majki), dok je za svoje romane Bir Solgun Adam (Jedan bledi čovek) i Bozkır Çiçekleri (Pustinjsko cveće) primila počasna priznanja. U svojim delima je poetskim jezikom oslikavala usamljene ljude koje je obuzelo beznađe. Gulten Dajioglu (1935- ) je napisala preko 70 knjiga od kojih su mnoge nagrađene i prevedene na nekoliko jezika. Veliki značaj u turskoj književnosti ima zbog svojih knjiga naučne fantastike i putopisa. Emine Išinsu (1938- ) je u svojim romanima govorila o ljudskoj psihologiji, posebno žena koje su u bezizlaznim situacijama, i za svoja dela je višestruko nagrađivana. Njen romanKüçük Dünya (Mali svet) pretočen je u seriju u produkciji turske nacionalne televizije. Ajla Kutlu (1938- ) u svojim delima govori o istorijskim i društvenim promenama u turskom društvu. Nagrađena je za nekoliko romana, a od devedesetih godina prošlog veka počela je da piše i knjige za decu. Furuzan Jerdelen (1935- ) je veoma značajna spisateljica koja se u svojim delima bavi problemima siromašnih, kao i životom turskih imigranata. Dobitnica je značajnih nagrada za svoju zbirku pripovedaka Parasız Yatılı (Besplatni internat) i roman 47'liler (Generacija '47). Sevinč Čokum (1943- ) pojavila se na turskoj književnoj sceni pojavila s pripovetkama, a zatim je počela da piše romane koji se bave istorijskim i društvenim temama. Njeni romani Bizim Diyar (Naš svet) i Deli Zamanlar (Luda vremena) prevedeni su na nekoliko jezika, dok su njene pripovetke ušle u izbore iz turske proze u Engleskoj, Nemačkoj i Holandiji. Sabahat Emir (1943- ) među prvim je piscima koji su počeli da se bave pisanjem filmskih scenarija u Turskoj. U svojim pripovetkama, za koje je nagrađivana, opisuje unutrašnji svet savremene turske žene. Fejza Hepčilingirler (1948- ) jedna je od najnagrađivanijih turskih spisateljica. Bavi se pisanjem pripovedaka, romana, knjiga za decu i eseja. Treba skrenuti pažnju i na dela Sevgi Sojsal (Sevgi Soysal) (1936-1976) koja se bavila problemima pojedinaca, a njena posebnost ogledala se u tome što je bila prva žena pisac koja se upustila u tematiku vezanu za zatvor. Nazli Eraj (Nazlı Eray) (1945- ) jeste takođe jedna od značajnih spisateljica koje su stvarale u periodu 70-ih i 80-ih godina, a koja je u svojim delima težila da izađe iz tradicionalnih okvira stvaralaštva. Zbog smelih tema koje obrađuje i bežanja u svet nadrealnosti, mašte, fantazije i čarolije smatra se značajnom predstavnicom magičnog realizma u Turskoj. Za svoj roman Aşkı Giyinen Adam (Čovek obučen u ljubav) 2002. godine dobila je značajnu nagradu „Junus Nadi“.

Nakon 1980. godine, kada je došlo do novog vojnog udara, sve manje je bilo pisaca koji su se bavili društvenim okolnostima. U romanima se javlja novi tip jedne „moderne“ žene; žene iz višeg staleža koja živi u velikom gradu, nije u materijalnoj krizi, posvećena je sticanju nezavisnosti, ali se bori sa problemima egzistencije i identiteta. U ovom periodu stvaraju Oja Bajdar (Oya Baydar), Pinar Kur (Pınar Kür), Indži Aral (İnci Aral), Dujgu Asena (Duygu Asena) i Buket Uzuner (Buket Uzuner). Većina njih se u svojim delima zalagala za „osvešćivanje“ žena i preuzimanje aktivnije uloge u svojim životima, tako i u seksualnosti, te ne čudi činjenica da su mnoga dela ovih žena pisaca bila zabranjivana kao opscena. Oja Bajdar (1940- ) jedna je od veoma popularnih pisaca u Turskoj. Premda je za vreme burnih političkih previranja nakon vojnog udara 1980. godine bila hapšena zbog aktivizma i morala da beži iz zemlje, vratila se u Tursku 1992. godine. Pripovedačko majstorstvo pokazala je u delima koja govore o ljudskim dilemama, osvrćući se na najsloženije probleme u Turskoj, kao što su tursko-grčki odnosi i nasilje u obračunima sa kurdskim separatistima. Za svoje romane Kedi Mektupları (Mačja pisma) i Sıcak Külleri Kaldı (Ostao je vreli pepeo) nagrađena je prestižnim turskim književnim nagradama. Pinar Kur (1945- ) jeste jedna od spisateljica čije su knjige bile zabranjivane kao opscene: autorka je nastojala da na realističan način ukaže na potčinjeni položaj žena koje dolaze iz siromašnih sredina. Nagrađena je za zbirku pripovedaka Akışı Olmayan Sular (Vode koje nemaju svoj tok). Jedna je od začetnica detektivskog romana u Turskoj, koji je osamdesetih godina prošlog veka postao novina u turskoj književnosti. Njeni romani Yarın Yarın (Sutra, sutra) i Asılacak Kadın (Žena za vešanje) veoma su uspešno ekranizovani u Turskoj. Indži Aral (1944- ) jeste višestruko nagrađivana autorka pripovedaka i romana koja se bavi oslikavanjem emotivnog stanja pojedinaca i egzistencijalnih problema. Njene pripovetke zauzele su mesto u nekoliko antologija u SAD, Holandiji, Slovačkoj, Francuskoj, Nemačkoj i drugim zemljama. Najpopularniji roman Indži Aral je Mor (Modro) koji govori o muško-ženskim odnosima kroz tragičnu priču, a posebnost romana jeste u tome što je vreme radnje romana smešteno u dvadeset i četiri sata. Za ovaj roman Indži Aral je nagrađena veoma značajnom turskom nagradom za književnost, Orhan Kemal. Dujgu Asena (1946-2006) jeste jedna od spisateljica čije su knjige bile proglašavane nepoželjnim i štetnim po moral, te je i njen roman Kadının Adı Yok (Žena nema ime) bio zabranjen 1987. godine. Kroz lik žene bez imena Dujgu Asena je pisala o onome što se ženama dešava samo zbog toga što su žene, o ispaštanju u braku zbog ekonomske zavisnosti, o odnosu oca prema kćerki, o pobuni protiv takvog društva i o borbi da „žena“ postane „individua“. Nakon što je ukinuta zabrana, ovaj roman je naredne godine dobio nagradu za najbolji roman na Univerzitetu Bogaziči. Buket Uzuner (1955- ) jeste jedna od najprevođenijih turskih pisaca, a posebno njeni romani İstanbullular (Istanbulci), objavljen i u SAD, kao i Kumral Ada Mavi Tuna, koji je doživeo veliki uspeh u brojnim zemljama, poznat po naslovu Mediteranski valcer. Njen prvi roman iz 1991. godine, İki Yeşil Susamuru, Anneleri, Babaları, Sevgilileri ve Diğerleri (Dve zelene vidre, njihove majke, očevi, ljubavnici i drugi), imao je 50 izdanja i prodat je u više od milion primeraka.

Zabrane nisu uspevale da umanje popularnost književnih tekstova ni u Turskoj, kao ni van nje, već su, upravo suprotno, dela dobijala veću publiku i bivala prevedena na različite jezike. Zbog pisaca kao što je bila Dujgu Asena, u ovom periodu je feminizam u Turskoj doživeo svoj vrhunac, sve jači je postao glas ovih autorki koje su u svojim delima pozivale žene da preuzmu kontrolu nad svojim životima. Takođe se javljaju i brojniji pokreti za prava žena i ženske asocijacije, pokretani su ženski časopisi, korišćena su brojna sredstva ne bi li se ukazalo na nepravedni položaj žena u Turskoj. To što su dela ovih spisateljica sve više bivala prevođena na druge jezike, svakako je dokaz da je turska književnost u ovom periodu uspela da „nadoknadi propušteno“ u odnosu na Zapad, da se okrene od obrađivanja isključivo lokalnih prilika i da se konačno uključi u tokove svetske književnosti. Kraj 20. veka, kao i početak 21. veka, obeležen je delima pisaca koji su doživeli i veliku svetsku slavu, kao što su Orhan Pamuk (Orhan Pamuk), Mehmet Eroglu (Mehmet Eroğlu) i Nedim Gursel (Nedim Gürsel). Kako se u ovom radu bavimo prikazom žena pisaca, treba istaći one koje su pored svojih muških kolega smatrane predvodnicama ovog „novog romana“ i čija su dela zavredela pažnju sveta, kao što su Latife Tekin (Latife Tekin), Ajše Kulin (Ayşe Kulin), Ajfer Tunč (Ayfer Tunç), Elif Šafak (Elif Şafak) i druge. One donose tematske novine kao što su odnos Istoka i Zapada, život u velikim gradovima, problemi manjina, drušvena istorija, otuđenje, seksualnost, život ljudi na marginama društva, kao i emigranata. Latife Tekin (1957- ) stekla je veliku slavu već 1983. godine prvim romanom, Sevgili Arsız Ölüm (Draga bestidna smrt), koji govori o životu u selima Anadolije. Smatra se jednom od začetnica magičnog realizma u Turskoj, a njeni romani prevedeni su na nekoliko jezika. Ajše Kulin (1941- ) jeste jedna od najčitanijih autorki u Turskoj, te i jedna od najnagrađivanijih. Njena dela su prevedena u mnogim zemljama. Njen roman Poslednji voz za Istanbul bio je na samom vrhu po čitanosti u Srbiji. Napisala je i roman Sevdalinka (1999), o ratu u Bosni i okolnostima koje su do njega dovele, ukazujući na patnje muslimanskog življa. Ajfer Tunč (1964- ) jeste veoma popularna autorka. Za svoju knjigu Maniniz Yoksa Annemler Size Gelecek-70'li Yıllarda Hayatımız (Ako niste sprečeni, moji roditelji će doći kod vas – naš život 70-ih) dobila je nagradu Balkanika i priliku da bude prevedena na šest balkanskih jezika. Romani Elif Šafak (1971- ) izazivaju burne reakcije i doživljavaju brojna izdanja u Turskoj. U njima se prepliću različite epohe, pojavljuju natprirodna bića, a pojedinci tragaju za svojim identitetom. Nekoliko njenih romana proglašavano je za romane godine, kao što su Siyah Süt (Crno mleko), Istanbulsko kopile i Ljubav, od kojih su poslednja dva prevedena i na srpski jezik.

Činjenica da je u Turskoj nakon 2000. godine došlo do značajnog porasta broja pisaca, a među njima i onih na kojima je tek da se dokažu, znači i da je došlo do većeg diverziteta njihovih dela, i u pogledu sadržaja i žanra.6

Do 2000. godine, izgledi za romane horora, naučne-fantastike i fantazije u Turskoj bili su mali. Poslednjih godina, međutim, došlo je do povećanog interesovanja za ove neobične žanrove. Iskreno, zasluga za napredak u ovim žanrovima pripada u potpunosti ovoj mladoj generaciji pisaca.7

Urbana sredina, pre svega Istanbul, postaje važna tema novijih romana, ali njegovo predstavljanje sasvim je drugačije od onog, politički obojenog, u republikanskom periodu. Istanbul u romanima mladih pisaca gotovo da je lik za sebe, koji se razvija i intereaguje sa ostalim likovima romana. Bilo da su svetski priznate ili ih tek treba otkriti, turske spisateljice 21. veka stvaraju dela čiji značaj neće brzo izbledeti.