Navigacija

Sanja Petrović Todosijević
uransp@gmail.com
Institut za noviju istoriju Srbije

O položaju žene u okupiranoj Srbiji

Žena u okupiranoj Srbiji 1941-1944 / Ljubinka Škodrić. – Beograd : Arhipelag, Institut za savremenu istoriju, 2020 (Beograd : Donatgraf). – 596 str. ; 21 cm. – ISBN 978-86-523-0314-4

Knjiga Žena u okupiranoj Srbiji 1941–1944. Ljubinke Škodrić, naučne saradnice Instituta za savremenu istoriju, predstavlja rezultat dugogodišnjeg istraživanja o položaju i ulozi žena kao marginalizovane grupe u društvenim i političkim procesima na teritoriji nemačke okupacione zone u Srbiji, u periodu od 1941. do 1944. godine. Knjiga je nastala na osnovu rukopisa doktorske disertacije pod naslovom Položaj žene u okupiranoj Srbiji 1941–1944, odbranjene 2015. godine na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu.

Autorka je ušla u složeno istraživačko polje fenomena koji su do sada u srpskoj i jugoslovenskoj istoriografiji obrađivani samo parcijalno. Knjigu čine sledeća poglavlja: uvodno, „Položaj žene do Drugog svetskog rata”, potom pet središnjih poglavlja – „Žena i nacizam”; „Društveni položaj žene pod okupacijom”; „Žena i ravnogorski pokret”; „Žena i narodnooslobodilački pokret”; „Epilog”; i zaključne napomene, posle kojih slede spisak izvora i literature, kao i dragocen imenski registar.

Istraživačka širina ove studije ogleda se u osvetljavanju dominantnih ideoloških narativa i političkih praksi koje su obeležile Evropu i svet u tridesetim i četrdesetim godinama 20. veka, s posebnim akcentom na period Drugog svetskog rata (1939–1945), a to su: fašizam i nacizam, antifašizam, komunizam, kolaboracija, politika kolaboracionističke vlade Milana Nedića, politika Ravnogorskog (četničkog) pokreta, politika Narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije. Uz to, autorka se bavi, u našoj istoriografiji često zanemarivanim, kontekstom istorije roda. Ovde su te teme: društveni položaj žena u Srbiji, žensko pitanje u Kraljevini Jugoslaviji, položaj žena u Trećem Rajhu, represija nad ženama, intimne veze žena sa pripadnicima okupacionih i kolaboracionističkih snaga, žene kao pripadnice operativnih i pozadinskih jedinica Ravnogorskog i Narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije, svakodnevni život žena, njihovo školovanje, zaposlenje, ljubavni i bračni život, briga o deci.

Monografija je nastala na osnovu bogate građe iz Arhiva Jugoslavije, Arhiva Srbije, Vojnog arhiva, Istorijskog arhiva Beograda, Istorijskog arhiva Užice, Arhiva Matice srpske i privatnih arhiva. Istraživanje se zasniva i na objavljenim istorijskim izvorima, memoarskoj građi, štampi i periodici i stranoj i domaćoj literaturi.

Studiju Žena u okupiranoj Srbiji 1941–1944. zajedničkim snagama su objavili izdavačka kuća Arhipelag i Institut za savremenu istoriju, što ukazuje na pretpostavku da tema kojom se bavila autorka može predstavljati značajno i interesantno štivo ne samo za stručnu već i za širu čitalačku publiku. Tome u prilog govori i činjenica da je knjiga pisana jasnim i jezgrovitim jezikom.

Jedinstvena i originalna, studija Ljubinke Škodrić pokazuje do koje mere su položaj i uloga žena u društvu i politici lakmus za identifikaciju složenih, ponekad i protivurečnih, dugoročnih procesa u kontekstu srpskog i jugoslovenskog društva, ali i u kontekstu evropskih praksi.

Sanja Petrović Todosijević
uransp@gmail.com
The Institute for Recent History of Serbia

On the Position of Women in Occupied Serbia

Na početak stranice