Ovo je deveti decembar zaredom u kom se pojavljuje novi broj Knjiženstva, časopisa za studije književnosti, roda i kulture, pokrenutog u okviru istraživačkog projekta Knjiženstvo, teorija i istorija ženske književnosti na srpskom jeziku do 1915. godine, koji finansira Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije. Devet godina je dovoljno vremena da se stekne navika očekivanja novog broja na samom početku zime. Za nas u redakciji časopisa decembar izaziva uzbuđenje jer iznova predstavljamo tekstove koji nastavljaju započete ili otvaraju nove teme u vezi sa ženskim stvaralaštvom i statusom žene u umetnosti i kulturi. Iz godine u godinu povećava se broj naših saradnica i saradnika. Naročito je važna činjenica da je među njima sve više mladih: studentkinje i studenti master i doktorskih studija, kao i mlade istraživačice i istraživači, te mlade autorke i autori, koji u područjima kojima se bavi Knjiženstvo otkrivaju izazove koji ih inspirišu, a u časopisu dobijaju prostor da objave svoje radove. Neki od njih se bave potpuno novim temama, dok drugi preispituju valjanost tradicionalnih tumačenja. Upravo zahvaljujući mladim saradnicama i saradnicima, svaki novi broj našeg časopisa predstavlja korak dalje u neophodnoj društvenoj i kulturnoj emancipaciji naše sredine.
U ovom, devetom broju, imamo devet tekstova u rubrici Ženska književnost i kultura. Prvi je nastavak teksta o Katarini Bogdanović iz prethodnog broja, koji nas upoznaje s dnevnicima i arhivskom građom ove intelektualke i buntovnice. Drugi tekst bavi se putopisom Novi svet ili U Americi godinu dana Jelene J. Dimitrijević: deo je svojevrsne tradicije časopisa Knjiženstvo da o ovoj autorki skoro u svakom broju imamo barem jedan članak. Povod za ovaj tekst jeste objavljivanje drugog izdanja putopisa iz Amerike, tačno jedan vek od kada se autorka otisnula u Novi svet. Rad se bavi antisifražetskim pokretima i časopisom The Woman Patriot o kojima Jelena J. Dimitrijević govori u svom putopisu. Naredni tekst je posvećen životu i radu Jelice Belović-Bernadžikovske i govori o fazama kroz koje je prolazila stvarajući identitet prosvetiteljke i etnografkinje. Sledeći tekst govori o zbirci Gimnazijski trenutak pesnikinje Gordane Todorović, čiji je životni put bio kratak i bolan, a pesnički opus, premda nevelik, izuzetan po kvalitetu. Potom je reč o kritici robovlasništva u pesmama „Afrički poglavica“ Sare Ventvort Morton i „Prvom brodu s robljem“ Lidije Hantli Sigorni. Zatim se upoznajemo sa glavnim segmentima stvaralaštva Aleksandre Kolontaj, njenim teorijskim i proznim tekstovima, a u fokusu rada nalazi se njena teorija o „novoj ženi“ i slobodnoj ljubavi. Sledi rad o kineskoj spisateljki Ling Šuhua koja je gradila književnu karijeru kao feministička autorka u sredini i u vremenu kada to nije bilo nimalo lako. Dva zaključna rada u ovoj rubrici tiču se knjiga o izuzetnim ženama, nastalim u polju dečje literature, te veze između feminizma i popularne kulture kroz analizu ključnih ideja iz tri nove knjige.
U rubrici Bibliografija objavljujemo bibliografiju časopisa Materinski list: ilustrovani mesečnik za domaće vaspitanje i negovanje dece, ispitivanje detinjstva i rad u zabavištu, koji je izlazio jednom mesečno od 1901. do kraja 1903. godine.
Intervju je u ovom broju vođen sa Nadom Ler-Sofronić, naučnicom koja je prva u socijalističkoj Jugoslaviji odbranila doktorat sa feminističkom temom, i od tada se bavi, teorijski i istraživački, položajem žena. Ista rubrika sadrži i demanti određenih podataka iz intervjua objavljenog u broju sedam, što svedoči o živoj komunikaciji koju naš časopis inicira.
Rubrika Prikazi ima četiri teksta o vrlo raznorodnim delima. Prvi se bavi zbornikom radova s konferencije Neko je rekao feminizam? Feministička teorija u Srbiji danas, koji je dao pregled aktuelnih feminističkih i feminizmom inspirisanih istraživanja u Srbiji. Drugi članak u ovoj rubrici takođe se bavi zbornikom radova, s tim što je reč o izdanju koje mapira ženske i rodne studije unutar studija anglistike u Evropi. Treći prikaz predstavlja knjigu Bolnica Stobart u prevodu Marije Nikolić sa engleskog jezika, kao i prateću istoimenu izložbu i katalog „Bolnica Stobart – Kragujevac 1915“. Zaključni tekst predstavlja sabrana dela Gordane Todorović u tri knjige koje je priredila Milica Milenković, čime se još jednom podvlači značaj Gordane Todorović, davno nazvane „zagonetkom naše poezije“.
U rubrici Događaji izveštavamo vas o predstavljanju projekta Knjiženstvo i istoimenog časopisa u zemlji i inostranstvu, predavanjima gostujućih profesora, kao i o javnim predavanjima i nastupima članova projekta. Ova je rubrika svakako mogla da bude mnogo duža, jer je prikazan tek deo aktivnosti iz 2019. godine.
Srdačan pozdrav do desetog, jubilarnog decembra, kada ćemo sačiniti detaljniju retrospektivu našeg rada i ostvarenih rezultata.
Redakcija
Preuzmite ceo broj.